1η πιλοτική συνάντηση ομάδας εργασίας!
“Ελάτε να συναποφασίσουμε…”
6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015
Ξενοδοχείο Knossos Beach Bungalows & Suites, Κοκκίνη Χάνι
Η σχέση ασθενούς-ιατρού, το πνεύμα συνεργασίας, η αξιοποίηση της μαρτυρίας του ασθενούς για την κατάσταση της υγείας του, καθώς και η από κοινού χάραξη της “θεραπευτικής στρατηγικής”, είναι θέματα που απασχολούν τον ασθενή σήμερα. Η από κοινού επιλογή της θεραπευτικής αγωγής σύμφωνα με τις ανάγκες του ασθενούς φαίνεται ότι συντελεί σημαντικά στην συμμόρφωσή του στην θεραπεία.
Υπάρχει όμως δυνατότητα στις σημερινές συνθήκες η συναπόφαση να γίνει πραγματικότητα; Ποια είναι τα εμπόδια;
Μπορούν να ξεπεραστούν και πώς; Με ποιον τρόπο θα αναπτυχθεί η σχέση εμπιστοσύνης και κατανόησης και από τις δύο πλευρές ώστε να προχωρήσουν στην από κοινού επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής επιλογής;
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Στην συνάντηση συμμετείχαν 30 έμπειροι ασθενείς με ρευματικά νοσήματα με πλειοψηφία ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα, 6 ιατροί (4 ρευματολόγοι, 1 γενικός ιατρός, 1 αναισθησιολόγος-βελονιστής) και 1 νοσηλεύτρια.
Μετά από μια μικρή εισαγωγή στο θέμα οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δυο ομάδες (γιατροί και ασθενείς) και κλήθηκαν να απαντήσουν στο παρακάτω ερώτημα.
Ερώτημα: Θεωρείτε ότι η από κοινού λήψη απόφασης για την θεραπεία είναι χρήσιμη και γιατί;
Υποερωτήματα: α) Με άριστα το 10 βαθμολογείστε το βαθμό εφαρμογής της συναπόφασης σήμερα.
β) Με άριστα το 10 και από αυτά που μέχρι τώρα γνωρίζετε βαθμολογείστε την χρησιμότητα της συναπόφασης για τους ασθενείς.
Η ομάδα των ασθενών βαθμολόγησε με 5-6 το βαθμό εφαρμογής της συναπόφασης σήμερα και με 10 την χρησιμότητα εφαρμογής της επισημαίνοντας:
Το επίπεδο της συναπόφασης βελτιώνεται μετά τον πρώτο χρόνο επισκέψεων στον θεράποντα ιατρό και εξαρτάται από:
α) την αλληλοεκτίμηση και εμπιστοσύνη ασθενούς- ιατρού
β) την γνώση του ασθενούς και την προετοιμασία του πριν την τακτική επίσκεψη
γ) την εκπαίδευση και ενημέρωση τόσο του ασθενούς όσο και του ιατρού
δ) το διαθέσιμο χρόνο
ε) τις αδυναμίες του συστήματος υγείας.
Η ομάδα των ιατρών βαθμολόγησε την εφαρμογή της συναπόφασης σήμερα με 5-6 και την χρησιμότητα εφαρμογής της με 8-9 επισημαίνοντας ότι:
Η εφαρμογή της συναπόφασης στην κλινική πράξη εξαρτάται:
α) από την ηλικία του ασθενούς, το μορφωτικό του επίπεδο και την διάθεσή του να συμμετέχει
β) από την νοοτροπία του γιατρού (οι νεότεροι σε ηλικία γιατροί είναι περισσότερο πρόθυμοι)
γ) από την πληροφόρηση που έχει ο ασθενής από το περιβάλλον του και κυρίως από το ίντερνετ που τον επηρεάζουν με αποτέλεσμα να διαμορφώνει παγιωμένη άποψη που δύσκολα αλλάζει. Λύση σ’ αυτό είναι η καθοδήγησή του από τον γιατρό για ακριβείς πηγές ενημέρωσης (έντυπα οργανώσεων ασθενών, ιστοσελίδες επιστημονικών φορέων κ.α.)
δ) ειλικρινή αναφορά στις πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων πριν αρχίσει να ανησυχεί ο ασθενής και διαμορφώσει άποψη.
Ακολούθως έγινε χωρισμός σε 3 ομάδες με την συμμετοχή 10 ασθενών και δύο γιατρών σε κάθε ομάδα (στην μια ομάδα εντάχθηκε και η νοσηλεύτρια). Ο συντονισμός της συζήτησης και η καταγραφή των συμπερασμάτων σε κάθε τραπέζι γινόταν από ένα γιατρό και έναν ασθενή. Όλες οι ομάδες κλήθηκαν να απαντήσουν και να καταθέσουν τις απόψεις τους πάνω στα ίδια ερωτήματα. Συγκεκριμένα:
Ερώτημα: Θεωρείτε ότι η συναπόφαση στην θεραπεία είναι εφικτή με τις σημερινές συνθήκες;
Η απάντηση που δόθηκε στο παραπάνω ερώτημα ήταν ομόφωνα όχι. Σαν κύριες αιτίες της αδυναμίας εφαρμογής στην πράξη της συναπόφασης αναφέρθηκαν: η έλλειψη χρόνου και χώρου ιδίως στον δημόσιο τομέα, η έλλειψη προσωπικού, η νοοτροπία και η έλλειψη εκπαίδευσης τόσο των γιατρών όσο και των ασθενών, καθώς και η ιδιοσυγκρασία τους. Επισημάνθηκε επίσης ότι σε περιόδους έξαρσης του νοσήματος δεν υπάρχουν περιθώρια για συναπόφαση, εκεί ο γιατρός είναι οδηγός, ενώ σε περίοδο ύφεσης η συναπόφαση είναι εφικτή.
Ερώτημα: Ποια είναι τα εμπόδια και πώς μπορούν να ξεπεραστούν; Προτείνετε λύσεις
Ως εμπόδια αναφέρθηκαν:
1) Έλλειψη χρόνου που επιδεινώνεται από την δυσκολία κλεισίματος ραντεβού (στον δημόσιο τομέα)
2) Σχέση ασθενή-γιατρού (εμπιστοσύνη, ελλιπής ενημέρωση)
3) Έλλειψη εκπαίδευσης ασθενή και γιατρού
4) Ελλιπής συνεργασία διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων για την ολιστική αντιμετώπιση των ασθενών
5) Ελλείψεις στις δομές του συστήματος υγείας
6) Δισταγμός του ασθενή να αναλάβει την ευθύνη της απόφασης και προτιμά να αποφασίσει για λογαριασμό του ο γιατρός.
Για να ξεπεραστούν τα προαναφερόμενα εμπόδια ακούστηκαν πολλές ενδιαφέρουσες ιδέες με κυριότερες τις παρακάτω:
1) Διάθεση περισσότερου χρόνου στο πρώτο ραντεβού σε σύγκριση με τα υπόλοιπα ραντεβού
2) Προετοιμασία του ασθενούς πριν το τακτικό του ραντεβού ώστε να αξιοποιείται καλύτερα ο χρόνος
3) Προσλήψεις προσωπικού, ειδικότερα εκπαιδευμένου νοσηλευτικού προσωπικού, που θα εμπλέκεται πιο ενεργά στην επαφή και την διαχείριση του ασθενή
4) Αξιοποίηση νέων τεχνολογιών για μεταφορά δεδομένων (αποτελέσματα εξετάσεων, λειτουργική ικανότητα κλπ) του ασθενούς στο γιατρό και το αντίθετο
5) Ενημέρωση ασθενών – γιατρών μέσω των Συλλόγων ασθενών με έντυπα, κοινές συναντήσεις, workshops, onlineεκπαιδεύσεις, σεμινάρια με εμπλοκή διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων
6) Αξιοποίηση της μαρτυρίας του ασθενούς σχετικά με την υγεία του και του ιατρικού ιστορικού του.
Ερώτημα: Ποια θα μπορούσαν να είναι στην πράξη τα επόμενα βήματα;
- Να ξαναγίνουν παρόμοιες συναντήσεις μεworkshops με την συμμετοχή και άλλων ασθενών και γιατρών σε όλους τους νομούς της Κρήτης.
- Να εμπλακούν περισσότερες ιατρικές ειδικότητες αλλά και άλλοι επαγγελματίες υγείας (ψυχολόγοι, φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές κα)
- Να εκπαιδευτούν οι ασθενείς σχετικά με την αναγκαιότητα και τα οφέλη της συναπόφασης
- Να τυπωθούν σχετικά ενημερωτικά έντυπα που θα απευθύνονται στους ασθενείς αλλά και στους γιατρούς.
- Να ενταχθεί το θέμα της συναπόφασης στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Συλλόγου μας με συγκεκριμένο πλάνο όπως αναφέρεται και παραπάνω.
